بهبود فضای کسب و کار با کاهش تصدی‌گری دولت رخ می‌دهد
محمد مهدی رئیس زاده دارای مدرک فوق لیسانس مدیریت بازرگانی و سابقه بیش از 50 سال مدیریت بنگاه‌داری در شرکت‌های مختلف تولیدی و بازرگانی بوده که هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی به عنوان مدیر عامل و گاها عضو هیات مدیره فعال بوده است.

به گزارش اکوکردستان محمد مهدی رئیس زاده دارای مدرک فوق لیسانس مدیریت بازرگانی و سابقه بیش از 50 سال مدیریت بنگاه‌داری در شرکت‌های مختلف تولیدی و بازرگانی بوده که هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی به عنوان مدیر عامل و گاها عضو هیات مدیره فعال بوده است. رئیس‌زاده دارای تجارب مدیریتی حرفه‌ای در دوران جنگ بوده که زمینه‌ساز حضور وی در هیات نمایندگان اتاق‌های بازرگانی ایران و تهران می‌شود. وی از سال 82 و طی سه دوره متوالی حضور ادواری در هیات نمایندگان اتاق هم اکنون به عنوان مشاور بانکی اتاق بازرگانی ایران دارای مسئولیت بوده و از سال 1396 در مقطعی به عنوان قائم مقام و بعد از آن در جایگاه مشاور عالی هیات مدیره در شرکت بلور نوری تازه در بخش‌های مختلف بانکی، مالیاتی، تامین اجتماعی، محیط زیست، استاندارد مشغول به فعالیت می‌باشد.

 

معرفی شرکت بلور نوری تازه و دستاوردهای آن

در زمینه صنعت شیشه و بلور در ایران به طور کلی و عمده سه واحد تولیدی فعال داریم که سهم عمده بازار را در اختیار دارند و یکی از آنها بلور نوری تازه است.

بلور نوری تازه به طور تخصصی و صرفا در زمینه بلور فعالیت دارد و بر همین اساس همواره سعی بر ارتقای کیفیت محصولات خود داشته است. به عنوان نمونه در تولید کریستال که جزو کالاهای تزئینی آن محسوب می شود به جای استفاده از سرب که سرطان زا می باشد از سدیم استفاده می کند. نتیجه اینکه کریستال تولیدی نوری تازه برخلاف کریستال های خارجی که صرفا جنبه تزئینی دارند، بدون هیچ واهمه ای قابلیت استفاده برای مصرف شربت و چای و غیره را دارند.

از نیمه دوم سال 96 تغییرات سازمانی در ساختار شرکت نوری تازه به وجود آمد و بعد از آن نیز با شروع اپیدمی کرونا فرصت هایی در کنار تهدیدهای ناشی از آن به وجود آمد که از جمله قانون استفاده حداکثری از توان شرکت های تولیدی و ایجاد محدودیت هایی برای واردات یکی از این فرصت ها بود. با توجه به اینکه در آن زمان اجناس ارزان و بی کیفیت به راحتی وارد بازار شیشه و بلور می شد و قاچاق به اصطلاح به رقیب جدی این صنعت تبدیل گشته بود، در نتیجه با برقراری این قانون شرایط مناسبی برای شرکت های فعال در این صنعت از جمله نوری تازه پیش آمد که توانستند هم تولید خود را افزایش دهند و هم صادرات آنها رشد پیدا کند. شرکت نوری تازه بیش از 50 درصد میزان تولید خود را به خارج از کشور صادر می کرد و هم اکنون نیز این روند ادامه دارد.

از جمله موفقیت های نوری تازه در دوران کرونا، اضافه نمودن دو خط تولید دیگر بود بطوریکه یکی از کوره هایی را که در چند سال اخیر متوقف بود به منظور تولید محصول گرانقیمت کریستال راه اندازی کردند.

خوشبختانه شرکت نوری تازه به واسطه همین ارتقای کیفیت دارای مزیت رقابتی بوده و نه تنها به کشورهای همسایه بلکه به بیش از 30 کشور دنیا صادرات انجام می دهد.

البته کیفیت بالای اجناس تولیدی نوری تازه به ویژه شفافیت آنها که به دلیل نوع مواد اولیه مورد استفاده در آن است (کربنات سدیم و سیلیسی که به مقدار بسیار جزئی دارای آهن است)، سبب شده که در داخل کشور دارای قیمت بالاتر و گرانتری باشند.

یکی دیگر از عوامل موفقیت شرکت نوری تازه، خصوصی بودن آن است. در واقع کاملا خصوصی بوده و سهام دار غیرخصوصی ندارد. دو سهام دار که در واقع دو خانواده هستند یکی 60 درصد و دیگری 40 درصد سهام را در اختیار دارد. که اکثریت سهام دار مدیریت شرکت را بر عهده دارند و چون دارای تحصیلات مرتبط و خارج از کشور بوده و نسبت به بازارهای بین المللی آشنایی دارند هم مدیریت را از حالت سنتی خارج کرده و هم کار کردن صرف به شیوه بنکداری را کنار گذاشته اند.

در توضیح بنکداری باید بیان کنم که این صنعت در زنجیره فروش و توزیع با بنکداری روبرو است. به این صورت که بنکداران سفارش قالب می دهند و با نام و برند خودشان خرید عمده می کنند و سپس بین 200 الی 300 خرده فروش و مغازه دار توزیع می کنند. در واقع برند همان برند اصلی است اما بسته ویژه به سفارش بنکدار، به اسم وی خواهد بود.

 

مشکلاتی که صنعت شیشه و بلور در حوزه تولید و صادرات با آن روبروست

یکی از بزرگترین و اصلی ترین مشکلاتی که واحدهای تولیدی با آن روبرو هستند این است که وقت و انرژی هیات مدیره باید در جهت افزایش تولید، ارتقای کیفیت و صادرات صرف گردد. این در حالی است که مدیران درگیر سایر مسائل حاشیه‌ای می شوند که ارتباط مستقیمی با اهداف مذکور ندارد. به عنوان مثال انرژی و زمان مدیران صرف درگیری های فرسایشی با سازمان های دولتی از جمله امور مالیاتی، تامین اجتماعی و استاندارد و غیره می شود.

در خصوص مشکلات اصلی در حوزه صادرات هم می توان به موضوع رفع تعهدات ارزی اشاره کرد. بطوریکه مدت زمانی که جهت مهلت ایفای تعهد گذاشته اند کافی نبوده و تمدید مداوم این مهلت ها در طی چند سال اخیر، این مسئله را ثابت کرده است.

از طرفی ارتباط آنلاین سازمان های مربوطه در مسئله ایفای تعهدات ارزی دچار مشکل است. بطوریکه با وجود اینکه صادرکننده اقدام به رفع تعهد خود نموده است اما بانک مرکزی با تاخیر سه ماهه اقدام به ارسال گزارش برای سازمان امور مالیاتی می نماید و مشکل اینجا بروز می کند که شرکتی همچون نوری تازه که بالای 50 درصد تولید خود را صادر کرده و معاف از مالیات است به یکباره به علت بروز نبودن این سیستم ها دچار اختلاف چند میلیاردی با سازمان امور مالیاتی می شود.

موضوع دیگر مربوط به صادرات به کشورهای عراق، پاکستان و کشورهای همسایه است که تا سال 97 به صورت ریالی انجام می گرفت و سپس بعد از آن به منظور رفع تعهد ارزی اعلام گردید که باید به جای ریال، صادرات به کشورها با ارز صورت گیرد. هر چند که دولت نسبت به اصلاح مسیر خود پی برد و مجددا صادرات ریالی به این کشورها را مجاز اعلام کردند. این تصمیم در حالی گرفته شد که صادرات ریالی موجب تقویت پول ملی کشور می‌شد.

مشکل دیگر در بحث تعهدات ارزی، نرخ گذاری های صادراتی است که چون با نوسانات نرخ ارز نیز همراه شده است، گاها دارای ارزش واقعی نیست. به نظر می رسد وجود یک سیستم برخط که بتواند همراه با نوسانات نرخ ارز، ارزش گذاری ها را تعیین نماید و در کنار آن از نظرات انجمن های تخصصی بهره بگیرد، می تواند راهکار مناسبی باشد.

 

ارزیابی جایگاه صنعت شیشه و بلور ایران نسبت به جهان

کشور ما با توجه به معادن غنی و بی شماری که در اختیار دارد در حوزه های صنعتی و معدنی از مزیت های ویژه ای برخوردار است. بر همین اساس صنعت شیشه نیز که از معادن سیلیس استفاده می کند دارای مزیت رقابتی و جایگاه ویژه ای است. زمانی محصولات شیشه و بلور را از چین وارد می کردیم اما در حال حاضر علاوه بر تامین نیاز داخل جزو صادرکنندگان این محصولات به جهان هم هستیم. بنابراین با توجه به مواد اولیه و انرژی که در داخل موجود است اگر شرایط سرمایه گذاری مساعد شده و مدیریت آن به درستی صورت بگیرد، آینده روشنی را می توان برای این صنعت متصور بود.

 

راهکارهای برون از مسائل و مشکلات تولید و صادرات

یکی از راهکارها چابک سازی بدنه دولت است. دولت باید دست از تصدی گری دست بردارد و در جاهایی که بخش خصوصی می تواند عهده دار شود کنار برود. دوم اینکه سرمایه گذاری بخش خصوصی در امر تولید را از طریق برداشتن موانع و یا کاهش مداخلات دولت در تولید تسهیل نمایند تا منجر به بهبود فضای کسب و کار گردد. راهکار سوم توسعه صادرات است که به نوبه خود منجر به ظرفیت سازی توان رقابتی کشور شده و درآمد ارزی را افزایش می دهد.

پیشنهاد دیگر این است که از صدور بخشنامه های متعدد، گمراه کننده و گاها متضاد و همچنین برخوردهای خلق‌الساعه و نوسانی در بحث مقررات، پرهیز شود. راهکار دیگر این است زمینه تعامل نظام بانکی کشور با بانک های بین المللی فراهم گردد.

همچنین اگر دولت همزمان با رشد تورم که خود نوعی مالیات پنهان محسوب می شود، مالیات شرکت ها را کاهش دهد، گام موثری در حل مشکلات تولید کشور برداشته است.

 

نقش تشکل ها در حل مسائل و مشکلات واحدهای تولیدی؛ چرایی عدم اطمینان شرکت ها به تشکل ها

تشکل ها در واقع اعتبارشان را از اعضای خود می گیرند. هر چقدر بخش خصوصی و اعضای هیات مدیره و انجمن قدرمند باشند قطعا تاثیرگذارتر خواهند بود. با توجه به اینکه انجمن ها مجموعه ای از صاحبان صنایع است که دور هم گرد آمده اند اگر آنها صرفا به مشکلات شخصی شرکت خود بها داده و منافع کلیه اعضای انجمن را در نظر نگیرند به مرور زمان اعتماد اعضا را از دست داده و به اعتبار انجمن خدشه وارد می کنند.

طرف دیگر قضیه، دولت است. دولت ها باید به عدم مداخله در بخش خصوصی اعتقاد داشته و پایبند باشد. در واقع همانطور که بیان کردم دولت باید تصدی گری خودش را کاهش دهد و در جهت تقویت بخش خصوصی امور را به آن واگذار نماید.

گفتگو از: زهرا علی بیگی